Hüquqi yardım

1.Vərəm

1.1. Ağ ciyərlərin ikitərəfli, artan fibroz-kavernoz vərəmi və ya III dərəcəli ağ ciyər-ürək çatmamazlığı, daxili üzvlərin amiloidozu ilə gedən, bronxial svişlə ağırlaşan plevranın xroniki total empieması.

Ağ ciyərin artan ikitərəfli fibroz-kavernoz vərəmi və xroniki empiemasının diaqnostikasında, anamnezdə tez-tez kəskinləşən, əmək qabiliyyətini uzun müddət pozan vərəmin inkişaf prosesini nəzərə almaq lazımdır. Burada mütləq olaraq rentgenoqrafik və tomoqrafik müayinələr zamanı ağ ciyər toxumasında dərin destruktiv və fibroz dəyişikliklər aşkar edilir, habelə kliniki-laborator müayinələr də prosesi və onun ağırlaşmalarını təsdiq etməlidir.

Belə proses vərəmin müxtəlif formalarının son etapıdır və o, daxili üzvlərin amiloidozu, II dərəcəli ağ ciyər-ürək çatmamazlığı, vaxtaşırı olaraq qan hayxırma və ya ağ ciyər qanaxmaları ilə ağırlaşır. Belə xəstələr daima bəlğəmlə vərəm mikobakteriyaları ifraz edirlər.

1.2. III dərəcəli ağ ciyər-ürək çatmamazlığı ilə gedən ağ ciyərin artan infiltrativ vərəmi (kazeoz pnevmoniya). Bir ağ ciyərin subtotal zədəlnməsi ilə xarakterizə olunur. Bu zaman sürətlə çoxlu miqdarda giqant karnalar meydana gəlir, xəstənin vəziyyəti ağırlaşır, dərin intiksikasiya simptomları, adekvat antibakterial terapiya fonunda III dərəcəli ağ ciyər-ürək çatmamazlığı yaranır. Bu halda xəstələrdə hər iki ağ ciyərdə bronxial disseminasiya ocaqları yaranır. Xəstələrdədaima bəlğəmlə vərəm mikobakteriyaları ifraz etməklə yanaşı, onlarda qan hayxırma da olur.

Diaqnozu əsaslandırmaq üçün mütləq rentgenoqrafik, tomoqrafik və habelə kliniki-laborotor müayinələr aparılmalıdır.

1.3. Fəqərələrin, iri sümüklər və oynaqların, daxili üzvlərinin amiloidozu ilə ağırlaşmış, artan destruktiv vərəmi, terminal stadiyada xroniki böyrək çatmamazlığı və sidikçıxarıcı yolların spesifik proseslə ağırlaşmış, böyrəklərin ikitərəfli kavernoz vərəmi. Bu proseslər tam və uzun müddətli əmək qabiliyyətinin itirilməsi ilə müşayiət olunur.

Zədələnmiş sahələr dağıntılarla və bütün toxunma və orqanlarda destruktiv dəyişikliklərlə xarakterizə olunur. Artrogen kontrakturalara gətirib çıxaran çapıq birləşmələr meydana çıxır. Vərəm absesləri, spastik ifliclər, onurğa beyin pozğunluqları əmələ gəlir.

Sümük-oynaq vərəminin diaqnostikası qanın kliniki və biokimyəvi göstəricilərinə, kox sınağına, tuberkulin sınağına, vərəm absesindəki irinin müayinəsinə, zədələnmiş oynaq möhtəviyyatının müayinəsinə, iki proyeksiyalı /ön, yan/ rentgenoqrafiyaya əsaslanır. Sidikçıxarıcı sistemin artan vərəminin diaqnostikası sidiyin kliniki müayinəsinə/xarakterdir-piyuriya, proteinuriya, izostenuriya, silindruriya/, böyrəklərin və sidikçıxarıcı sistemin mütləq abzor rentgenoqrafiyasına, ekskretor uroqrafiyaya, retroqrad pieloqrafiyaya, indiqokarmin sınağını keçirməklə sistoskopiyaya əsaslanır.

2.Şişlər

2.1. Beynəlxalq TNM klassifikasiyasına görə bütün bədxassəli şişlər.

Klinik diaqnoz hökmən histoloji müayinə ilə təsdiq olunmalıdır.

2.2. Qanyaradıcı və limfatik toxunmaların bədxassəli şişləri. Mieloproliferativ şişlər.

2.2.1. Kəskin leykoz/bütün formaları/.

2.2.2. Artan kaxeksiyanın, anemiyanın, splenomeqaliyanın, hemarragik sindromun müşayiəti ilə xroniki mieloleykoz.

2.2.3. Xroniki eritomiloz, terminal stadiya.

2.2.4. Beyin damarlarının qansızması və trombozu ilə fəsadlaşan eritremiya.

2.2.5. Anemiya və trombositopeniya ilə fəsadlaşan, fasiləsiz residiv infeksiyalı xroniki limfoleykoz.

2.2.6. Anemiya və hemarragik sindromun müşayiəti ilə gedən xroniki monositar leykoz, terminal stadiyası.

2.2.7. Osteodestruktiv prosesin müşayiəti ilə gedən çoxlu mieloma/fəqərələrin və aşağı ətraf sümüklərinin patoloji sınığı/.

2.2.8. Limfatik düyünlərin, bir və ya bir neçə diffuz şəkildə ekstralimfatik orqanların zədələnməsi ilə gedən limfoqranulomatoz, IV dərəcə.

3. Endokrin sistemi xəstəlikləri.

3.1. Makroangiopatiya, retinopatiya, polineyripatiya təzahürləri olan, ketoasidoza meyilli ağır gedişli, insulindən asılı tipli şəkərli diabet/insulin dozası sutkada 60 vahiddən yuxarı/.

3.2. Kəskin fəsadlarla müşahidə olunan İtsenko-Kuşinq sindromu, fəqərələrin və borulu sümüklərin patoloji sınıqları, əzələlərin atrofiyası, III dərəcəli qan dövranı pozğunluğu ilə müşayiət olunan, hərəkət pozğunluğu ilə müşayiət olunan beyin qan dövranı çatmamazlığı.

3.3. Kaxeksiya stadiyasında olan hipofizar çatmamazlıq/Simmonds xəstəliyi/.

4. Psixi pozğunluq

4.1. Şizofrenik psixoz: Qeyri qənaətbəxş gedişli fasiləsiz və tutmalarla müşayiət olunan proqredient forma/sadə, herefrenik, katotonik, paranoidli/.

4.2. Baş beyinin orqanik zədələnmələrinin fəsadı kimi əmələ gələn psixotik pozğunluqlar.

4.2.1. Sinil demensiyasının bütün formaları /Sadə tip, hallyusinasiyalı-sayıqlamalı pozğuntular/ Senil demensiyasının ilkin senilqabağı variantı: Pik və Altsheymer xəstəlikləri zamanı baş beyin məhəlli atrofiyaları nəticəsində əmələ gələn demensiya/.

4.2.2. Aterosklerotik ağıl zəifliyi/psixozsuz, depressiyalı, hallyusinasiya və sayaqlama ilə müşayiət olunma, kəskin çaşqınlıq əlamətləri təzahürü ilə gedən/.

4.2.3. Korsakov psixozu (alkoqollu, beyin sifilisi və ya travması nəticəsində əmələ gələn).

4.2.4. Orqanik ağıl zəifliyi (ensefalit, meninqoensefalit, beyin siflisi, baş beyin travması nəticəsində əmələ gələn).

4.3. Somatik pozğunluqlarla müşayiət olunan, proqridient gedişli xroniki ruhi xəstəlik xarakterli gecikmiş reaktiv psixozlar.

4.4. Müxtəlif etiologiyalı xroniki psixozlar:

4.4.1. Proqridientli və ya residivli gedişə malik sistem infeksiyası ilə şərtlənmiş simtomatik psixoz.

4.4.2. Psixikanın geri dönməyən, inkişaf edən dəyişiklikləri ilə müşahidə olunan gecikmiş və ya residivli intoksikasiyalı psixoz.

4.5. Şəxsiyyət pozğunluğu (psixopatiyalar).

Şəxsiyyətin müvafiq konstitusional əsasda paranoyal və ya paranoidli sayaqlamalarla müşahidə olunan patoloji inkişafı (paranoyal psixopatiya): psixopatiyanın digər tipoloji variantları əsasına əmələ gələn şəxsiyyət pozğunluqları.

5. Sinir sistemi və hissiyyat üzvlərinin xəstəlikləri

5.1. Baş beyin və onurğa beynin damar xəstəlikləri, emboliyalar, hemorragik, işemik və ya beynin qan təchizatının qarışıq kəskin pozğunluğu, III dərəcəli xroniki damar endefalopatiyası, ilkin subaraxnoidal qansızmalar (qeyri-travmatik).

Diqanozu təsdiq edilmiş beynin qabarıq və dayanıqlı zədələnməsi əlamətləri (hemi- və paraplegiya, dərin hemi- və paraparez, vaxtın və məkanın oriyentasiya pozğunluğu, akinetik-rigid sindrom).

5.2. Mərkəzi sinir sisteminin və onurğa beynin orqanik zəifləmələrlə, funksional pozğuntularla müşayiət olunan və prosesin davamlı inkişaf edən yoluxucu və demielinləşdirici xəstəlikləri (ağır ifliclər, hissiyyatın itməsi ilə müşayiət edilən dərin parezlər, çanaq nahiyyəsi orqanlarının funksional pozğuntuları, trofiki pozğuntular, akinetik-rigid sindrom).

5.2.1. İkincili irinli meningit.

5.2.2. Baş beyin absesi.

5.2.3. Onurğanın epidural absesi və vərəm mənşəlli olmayan qranuloma.

5.2.4. Beyin siflisi.

5.2.5. Vərəm xəstəliyində sinir sisteminin zədələnməsi.

5.2.6. Dağınıq sklerozu.

5.2.7. Şilder leykoensefaliti.

5.3. Mərkəzi sinir sisteminin travmatik xəstəliyi, beyninin dayanıqlı və qabarıq şəkildə məhəlli zədələnməsi, hemiplegiya, paraplegiya, dərin hemi- və paraparez.

5.4. Hərəki, hissi və vegetativ pozğunluqlarla və aparılan müalicənin effektiv olmaması ilə müşayiət olunan sürətlə artan gedişli xəstəliklər.

5.4.1. Beyin şişləri.

5.4.2. Kraniospinal şişlər.

5.4.3. Onurğa beyninin şişləri.

5.4.4. Sirinqobulbiya.

5.4.5. Hepatoserebral distrofiya (hepatolentikulyar degenerasiya, Vilson-Konovalova xəstəliyi).

5.4.6. Spinoserebral ataksiya.

5.4.7. Yan amiotrofik skleroz.

5.4.8. Miasteniya.

5.5. Epilepsiya.

5.5.1. Müalicəyə tabe olmayan, xroniki gedişli uzun sürən epileptik psixoz.

5.5.2. Psixikanın dərsin və artan dəyişiklikləri ilə müşayiət olunan generalizə olmuş və mürəkkəbləşmiş paroksizmal pozğunluqlar.

5.5.3. Epileptik ağıl zəifliyi.

5.6. Tam korluq, həmçinin gözün davamlı patoloji dəyişiklikləri nəticəsində gözün görmə qabiliyyətinin 0.03-dən artıq olmaması və korreksiyası mümkün olmayan, yaxud hər iki gözün görmə sahəsinin konsentrik olaraq 10 %-yə qədər azalması halları.

6. Qan dövranı üzvlərinin xəstəlikləri

6.1. III dərəcəli qan dövranı çatmamazlığı ilə gedən ürək xəstəlikləri.

6.1.1. Cərrahi müalicəyə tabe olmayan konstriktiv perikardit.

6.1.2. Ürəyin qazanılmış və anadangəlmə qüsurları.

6.1.3. Uzun sürən bakterial endokardit.

6.1.4. Kardiomiopatiya (obstruktiv, hipertrofik, durğunlu).

6.1.5. Endomiokardial fibroz.

6.1.6. Miokarditli kardioskleroz.

6.1.7. Ürəyin işemik xəstəliyi.

6.1.8. Ürəyin ritm pozğunluğu.

6.2. III dərəcəli hipertoniya xəstəliyi.

6.2.1. Ürək əzələsinin kəskin təkrarı transmural və geniş ocaqlı infarktı, ürəyin dayanıqlı ritm pozğunluğu və kəskinləşən ürək çatmamazlığının üstünlüyü ilə gedən formalar.

6.2.2. III dərəcəli qan dövranı çatmamazlığı.

6.2.3. Xroniki böyrək çatmamazlığı – terminal stadiyası.

6.3. Qanqrenoz – nekrotik stadiyada olan ən azı iki ətrafın magistral damarlarının zədələnməsi ilə gedən arteriyaların xəstəlikləri.

6.3.1. Oblitirəedici endoarterit.

6.3.2. Oblitirəedici ateroskleroz.

7. Tənəffüs sisteminin xəstəlikləri

Dekompensasiya, III dərəcəli tənəffüs çatmamazlığı stadiyasında olan və daxili üzvlərin amiloidozu, eləcə də xroniki böyrək çatmamazlığı ilə gedən ağ ciyərin xroniki qeyri-spesifik xəstəlikləri. Bu xəstəliklər diffuz pnevmoskleroz, ağ ciyərlərin emfizeması, xroniki ağ ciyər ilə getmək şərti ilə terminal stadiyalarda.

7.1. Obstruktiv xroniki bronxit.

7.2. Bronxoektaz.

7.3. Bronxial astma.

7.4. Ağ ciyərin absesi.

7.5. Plevranın empiyeması.

7.6. Müxtəlif mənşəli pnevmokoniozlar.

7.7. İdiopatik fibrizəedici alveolit.

7.8. Sarkoidoz.

7.9. Birincili emfizema.

8. Həzm sistemi üzvlərinin xəstəlikləri

8.1. Bağırsaqların və digər həzm orqanlarının kaxeksiya stadiyasında sorulma pozğunluqları ilə müşahidə olunan xəstəlikləri.

8.2. Dekompensasiya stadiyasında hipersplenzim, portal hipertenziya, qara ciyər-hüceyrə çatmamazlığı ilə müşahidə olunan qara ciyərin müxtəlif etiologiyalı sirrozu.

9. Böyrəklərin terminal stadiyada olan xroniki çatmamazlıqları

9.1. Xroniki qlomerulonefrit.

9.2. Xroniki pielonefrit.

9.3. Hidronefroz.

9.4. Böyrəklərin kistoz xəstəlikləri.

10. Sümük-əzələ sisteminin və birləşdirici toxumaların davamlı

inkişaf edən generalizə olunmuş proseslə və terminal stadiyada

olan böyrək çatmamazlığı ilə və ya III dərəcəli qan dövranı pozğunluğu və

ya mərkəzi sinir sisteminin dayanıqlı məhəlli zədələnməsi (hemi- , paraplegiya,

hemi-, paraparez) və ya köndələn əzələlərin disfagiyası, dizartriası ilə

keçən ümumi zədələnmələri ilə müşayiət olunan xəstəlikləri.

10.1. Revmatodliartrit.

10.2. Hemorragik vaskulit.

10.3. Ankilizə olunmuş spondiloartrit (Bexteriv xəstəliyi).

10.4. Sistemli qırmızı qurdeşənəyi.

10.5. Dermatomiozit.

10.6. Düyünlü periarterit.

10.7. Sistemli sklerodermiya.

11. Maddələr mübadiləsi xəstəlikləri.

Terminal stadiyada olan, xroniki böyrək çatmamazlığı və nefropatiya ilə müşahidə olunan podaqra.

12. Anatomik defektlər.

Sonuncu dəfə cəza çəkdiyi dövrdə xəstələnmə və ya travma nəticəsində əmələ gələn defektlər: yuxarı və ya aşağı ətrafların yüksək amputasiyası, eləcə də bir yuxarı və bir aşağı ətrafın amputasiyası.

13. Şüa xəstəliyi.

13.1. Kəskin şüa xəstəliyi.

13.1.1. Müxtəlif ağrılı dərəcəsində olan kəskin şüa xəstəliyi (I –IV)

13.1.2. I-IV ağırlıq dərəcəsində olan dərinin yerli (məhəlli) şüa xəstəliyi.

13.1.3. Kəskin şüa xəstəliyinin fəsadları:

13.1.3.1. Sinir və damar sisteminin artmış zəiflik və funksional pozğunluqları ilə müşahibə olunan astenik sindrom.

13.1.3.2. Beyin və periferik qan dövranının pozğunluqları ilə müşahidə olunan sinir və damar sisteminin orqanik zədələnmələri halları.

13.1.3.3. Sümük iliyinin hipoplaziyası ilə gedən, periferik qanın göstəricilərinin qeyri-stabilliyi ilə müşayiət olunan sitopenik sindrom (leykosit miqdarı 3,0 x 10⁹-dan az, trombositlər 1,5 x 10 v 1²-dən az).

13.1.3.4. Dərin trofiki, degenerativ, nekrotik yerli dəyişikliklər, gecikmiş şüa yaraları, ağrı sindromu.

13.1.3.5. Kontaktu və amputasion defektlər.

13.1.3.6. Görmə kəskinliyi ən yaxşı halda 0.1-0.5 olan III dərəcəli şüa kataraktı.

13.2. II-IV dərəcənin formalaşması dövründə və sonrakı dövrlərdə müşahidə olunan xroniki şüa xəstəliyi.

13.3. Gecikmiş şüa effektləri ( qanyaradıcı toxumaların, sümük toxunmasının, ağ ciyər və qara ciyərin bədxassəli şişləri).

Şüa xəstəlikləri və şüa effektlərinin diaqnozu komission şəkildə və radiasiya təbabəti mütəxəssislərinin iştirakı ilə təyin edilir.

14. AİDS (QİÇS) qazanılmış immun çatışmazlığı sindromu - ağırlaşdırıcı hallarda.