Vərəsəlik hüququ. Vərəsəlik nədir? Kimlər vərəsə ola bilər? Miras nə zaman açılır? Mirasda məcburi pay anlayışı.
Vərəsəlik hüququ mülki qanunvericiliyin ən mürrəkkəb hissələrindən biridir bu səbəbdən də Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəllənin 10-cu bölməsi tamamilə vərəsəlik hüququna həsr edilmişdir. Mülki məcəlləyə əsasən vərəsəlik ölmüş şəxsin (miras qoyanın) əmlakının başqa şəxslərə (vərəsələrə) keçməsidir. Miras qoyanın əmlakı vərəsələrə qanun üzrə və ya vəsiyyət üzrə və ya hər iki əsasla keçə bilər. Qanun üzrə vərəsəlik (ölmüş şəxsin əmlakının qanunda göstərilmiş şəxslərə keçməsi) o zaman qüvvədə olur ki, miras qoyan vəsiyyətnamə qoymur, yaxud vəsiyyətnamə tamamilə və ya qismən etibarsız sayılır.
Vərəsəlik hüquq münasibətləri Azərbaycan Respublikasıın Mülki Məcəlləsi (10-cu bölmə), "Notariat haqqında" Qanun və digər hüquq normaları ilə tənzimlənir.
Qanun üzrə vərəsələrin miras almaq hüququnun yaranması aşağıda göstərilən növbədə müəyyən edilmişdir:
Fiziki şəxs ölməsi halı üçün öz əmlakını və ya onun bir hissəsini həm vərəsələr sırasından, həm də kənar adamlar sırasından bir və ya bir neçə şəxsə vəsiyyətnamə tərtib etməklə qoya bilər. Vəsiyyətnaməni şəxsən vəsiyyət edən tərtib etməlidir. Vəsiyyətnamənin nümayəndə vasitəsilə tərtibinə yol verilmir. Vəsiyyət edən vəsiyyətnamə ilə təyin edilmiş vərəsələrin miras paylarını müəyyənləşdirə bilər və ya hansı vərəsəyə hansı əmlakın verildiyini konkret göstərə bilər. Əgər vəsiyyətnamədə bu cür göstəriş yoxdursa, miras vərəsələr arasında bərabər bölüşdürülür.
Bəzi hallarda, şəxs öz övladlarından birini və ya ərini (arvadını) mirasdan məhrum etmək üçün öz əmlakını digər şəxsə vəsiyyət edir və hesab edir ki, ona məxsus əmlak bütünlüklə vəsiyyət etdiyi şəxsə çatacaq. Mülki qanunvericilikdə təsbit olunmuş “mirasda məcburi pay” institu özündə onu ehtiva edir ki, vəsiyyət edənin uşaqlarının, valideynlərinin və arvadının (ərinin) vəsiyyətnamənin məzmunundan asılı olmayaraq mirasda məcburi payı vardır. Bu pay qanun üzrə vərəsəlik zamanı onlara çatası payın yarısını (məcburi pay) təşkil etməlidir. Məcburi pay almaq hüququndan məhrumetməni miras qoyan hələ öz sağlığında məhkəməyə müraciət etmək yolu ilə həyata keçirə bilər.
Miras qoyanın öldüyü gün və ya fiziki şəxsin ölmüş elan edilməsi barədə məhkəmə qərarının qüvvəyə mindiyi gün mirasın açıldığı vaxt sayılır.
Vərəsə mirasın açıldığı yer üzrə notariat ofisinə mirası qəbul etdiyi barədə ərizə verdikdə və ya əmlaka sahiblik etməyə və ya əmlakı idarə etməyə faktik başladıqda və bununla da mirası qəbul etdiyini şəksiz nümayiş etdirdikdə miras vərəsə tərəfindən qəbul edilmiş sayılır. Vərəsə vərəsəliyə çağırıldığını bildiyi və ya bilməli olduğu gündən 3 ay ərzində mirası qəbul edə bilər. Miras açıldığı gündən altı ay keçdikdən sonra mirasın qəbuluna yol verilmir.
Vərəsəlik hüququ haqqında şəhadətnamə hüquq müəyyənedici sənəddir, başqa sözlə desək vərəsəlik şəhadətnaməsində vərəsə kimi qeyd olunan şəxsin həmin şəhadətnamədə göstərilən hüquqa malik olması qəbul edilir. Vərəsəliyə çağırılmış şəxslər mirasın açıldığı yerdəki notariat orqanından vərəsəlik şəhadətnaməsi tələb edə bilərlər. Vərəsəlik şəhadətnaməsi vərəsələrə mirasın açıldığı gündən 6 ay keçdikdən sonra istənilən vaxt verilir.
Vəkil miras əmlakın bölgüsü və vərəsəliklə bağlı digər növ mübahisələrin həlli zamanı tərəfin hüquqlarının lazımı formada müdafiəsinə zəmanət verir. Xüsusilə də, miras əmlakın vaxtında əldə edilməsi üçün müvafiq prosedurları bilmək şəxsi gələcəkdə qarşılaşa biləcəyi risklərdən və uzunsürən məhkəmə mübahisələrindən qoruyur. Bu səbəbdən vərəsəliklə bağlı məsələlərin həlli zamanı vəkil məsləhəti almağınız tövsiyə edilir.
#vərəsəlik hüququ # vərəsəlik haqqında qanun # vereselik huququ
Şərhlər
Aliyeva Günel 2023-01-13 16:13:24
Salam mən vərəsəlik şəhadətnaməni almışam yeni 3ildir ki davam edir bu iş indi mən nə etməliyəm bu şəhadətnamə ilə xaiş edirəm məni yönlendirin imkansizam vəkil tuta bilmirəm çox sağ olun
Günay Şefiyeva 2023-01-16 22:44:04
Salam.Yoldaşım vefat edib.menim oğlum qaynanama verese sayılır mı?
Şahin 2023-01-17 01:12:58
Salam sabirabada yaşaylra 48jaşlm var evda söz söhbət var ev üsta qeydiyyatdan clxmaq istiyiram neca eda bilaram
Fərəməz İsmayılov 2023-02-12 12:37:29
Salam. Mən hansı halda evladımı vərəsəlikdən məhrum edə bilərəm. Bundan başqa, mənim icazəm olmadan ovladını mənim ünvanıma qeydiyyata sala bilərmi.
Şahin 2023-02-17 00:59:29
salam mən vərəse gəbul eləməmişəm 2 il sonra gəbul eləyebilmek ücün neyləmeliyəm
azizozova ulduz 2023-02-26 23:12:25
salam menim qaynatam 1989 cilde rehmete gedib yoldawim 11.03.22. cilde rehmete gedib hal hazirda men ve oglum hemin unvanda qeydiyyatda deyilik qeydiyyaya gore mehkemeye senedleri vermiwem helede mehkeme gedir bizi qeydiyyata salmirlar size muraciet etmekde meqsedim budurki men bawsiz qadin ve bir ogul ovladim var mene komeklik edesiz sizden xahiw edirem men yorulmuwam 1 ile yaxindirki proses gedir meni incidirler
Gunay 2023-03-04 12:21:27
Salam .yoldasim 2 aydir rehmete gedib.evin senedi muqaviledir.menim qaynanam ve qaynim verese sayilir?evde hec bir haqqlari olmadigi halda.
İsmahılova Aynurə 2023-03-18 20:36:10
Salam mənim nigahım pozulub iki övladım var əmlak məhkəməsi dövrü idi yoldaşım intihar edib vəfat edib onun adına ev maşın var oğlumun 19 yaşı var vərəsə kim saylır oğlummu valdeyinlərmi əgər valdeyinlər imkan verməsə oğlum olsun mən nə etməliyəm zəhmət olmsa kömək edin nə edək atanın adına olan övladlara qalsın
Şərh yaz